Voor de Randstad is een nieuw tijdperk aangebroken. De negen overheden die samenwerken in het OV-Bureau Randstad zijn het erover eens dat hun ‘hoogwaardig openbaar vervoer’ moet worden bijeengebracht in één ‘Randstadnet’ of Rnet, dat in de hele gebied hetzelfde gezicht en dezelfde kwaliteit krijgt. Alle Sprintertreinen, metro’s, sneltrams en snelbussen en duizenden abri’s krijgen dit nieuwe logo. Het systeem zal overal aan dezelfde hoge kwaliteitseisen moeten voldoen. De Randstad krijgt na vijftig jaar eindelijk een gezicht.
Dit is niet alleen symbolisch, maar ook materieel een belangrijke stap. Er ontstaat een statusverschil tussen openbaarvervoerlijnen die tot het Randstadnet behoren en het overige openbaar vervoer, dat wil zeggen de traditionele stadsbussen en -trams en de gewone interlokale buslijnen. Gemeenten en stadsregio’s zullen steeds meer van die gewone lijnen willen opwaarderen tot Randstadlijn. Een bedrijvenlocatie zal pas meetellen, als die een eigen Rnet-halte heeft. Elk stedelijk subcentrum wil via het Rnet met zijn omgeving zijn verbonden. Woningen in de omgeving van het Rnet zullen in waarde stijgen, want daarvandaan kun je gegarandeerd snel overal in de Randstad werken.
Over twintig jaar zullen we vaststellen dat het Randstadnet een katalysator is geweest van andere metropolitane ontwikkelingen. Hetzelfde geldt voor de nu nog kwakkelende hogesnelheidstrein tussen Amsterdam, Schiphol en Rotterdam. Over een paar jaar zit die vol met mensen die in het dure Amsterdam werken en in Rotterdam relatief goedkoop wonen in een hooggelegen appartement aan de Maas. De psychologische de kloof met delen van het land die niet tot de Randstad behoren, zoals met Eindhoven, wordt weer iets groter. De marketing van de Hollandse steden in het buitenland zal gemakkelijker worden, omdat de reistijden tussen stedelijke centra korter worden.
Het principebesluit tot invoering van het Randstadnet past in de lijn van het regeerakkoord, waarin staat dat er een ‘infrastructuurautoriteit’ voor de Randstad komt en dat het provinciaal bestuur in de Randstad wordt ‘opgeschaald’.
Het beste zou het zijn om twee provincies te maken, Randstad-Noord en Randstad-Zuid, bestaande uit uitsluitend de stedelijke gebieden van respectievelijk Noord-Holland (inclusief Almere) en Zuid-Holland. De delen van het Groene Hart die nu in Zuid-Holland en Noord-Holland liggen, kunnen worden toegevoegd aan de provincie Utrecht, die daarmee de rol krijgt van beschermer van het open gebied.
Er ontstaan zo twee provincies in het Westen die samen de Hollandse metropool vormen, een gebied met een internationaal uitstekend herkenbaar profiel. Deze metropoolprovincies zijn opvallend anders dan de rest van Nederland. Dat schept duidelijkheid. Het wordt daarmee beter te legitimeren om voor hen een afwijkend ruimtelijk-economisch beleid en een andere bestuurlijk model toe te passen.
In de Randstad komen verreweg de meeste internationale functies en activiteiten van Nederland samen. Daarom vormen de twee metropoolprovincies nu en straks het economische kerngebied van Nederland. De regio’s Utrecht en Eindhoven zijn economisch natuurlijk ook belangrijk, maar hebben veel minder de internationale oriëntatie en bekendheid die Amsterdam, Rotterdam en Den Haag hebben. Het is goed dat die erkenning van de Randstad als economische drager, die feitelijk al lang bestaat, ook zichtbaar gaat worden.
(Gepubliceerd in Het Financieele Dagblad, januari 2011)
