Een onderwerp dat steeds meer in de belangstelling staat is bevolkingskrimp. In grote delen van Nederland slaat die toe, en het leidt tot allerlei nieuw beleid. Maar in de Randstad hebben we daar bepaald geen last van. De Nederlandse planbureaus voorspellen hier voor de komende twintig jaar een bevolkingsgroei met maar liefst 700.000 personen.
De Randstad wordt begint daarmee ook qua dichtheid van mensen en bedrijven steeds meer op een metropool te lijken. Maar het blijft bij ‘lijken’, want dankzij het strakke ruimtelijke beleid van de afgelopen vijftig jaar hebben we nog veel groen tussen de steden.
Het metropoolkarakter van de Randstad ligt vooral verankerd in het goed gespreide aanbod aan kwaliteiten en voorzieningen. Het Duitse ruimtelijk planbureau heeft daarover in 2010 een overtuigend rapport uitgebracht. De Duitsers hebben voor alle Europese metropoolregio’s geïnventariseerd wat ze in huis hebben op vijf terreinen: (internationaal) bestuur, economie, transport/logistiek, wetenschap en cultuur. De Randstad eindigt in die inventarisatie overtuigend op de derde plaats, achter de onbetwiste koplopers Londen en Parijs.
Massa
Het gaat dus goed, maar het kan natuurlijk ook nog altijd beter. Al die mooie groene gebieden in de Randstad zijn in zekere zin ook een probleem. Een metropool is sterker naarmate zij meer massa heeft. De massa van de Randstad bestaat weliswaar uit zeven miljoen mensen, maar die wonen en werken wel heel erg verspreid. Fysieke verbindingen zijn dan ook cruciaal. Wat dat betreft gaat het best goed met de autoverbindingen, want die worden steeds breder en betrouwbaarder. Het probleem zit in het spoorverkeer.
De HSL tussen Amsterdam en Rotterdam heeft een nieuwe standaard gezet: in een half uur kun je van het ene stadscentrum naar het andere komen. Dan is het opeens schrijnend wanneer je er een uur over doet om vanuit Den Haag in Amsterdam of Utrecht te komen. Die snelheid moet omhoog.
R-net
Er is ook een mooi plan om alle snelle OV-verbindingen (metro, sneltram, snelbus) binnen de Randstad onder één kwaliteitsparaplu te brengen: het R-net. Hier en daar zie je al stukjes uitvoering van dat plan, zoals een aantal R-net buslijnen rondom Amsterdam.
Het ideaal was dat ook alle NS-sprinters tot het R-net zouden gaan behoren, want de NS runt met zijn Sprinters en Intercity’s eigenlijk het interne metronet van de Randstad. Helaas heeft de NS zich uit het R-net-programma teruggetrokken. Daardoor zien we over enkele jaren wel R-net metro’s, trams en bussen in en rondom de grote steden, maar niet tússen de grote steden.
Het volledige R-net zou een flinke stimulans hebben gegeven aan de identiteit van de Randstad als het metropolitane gebied van Nederland en de derde metropoolregoio van Europa. Die kans is voorlopig gemist, maar extra politieke druk kan misschien wonderen doen. De NS heeft nog wat goed te maken, nietwaar…?
Deze column is geschreven voor de website www.randstadregion.eu
